W języku polskim prawnicze zwroty takie jak „tytułem”, „z tytułu” czy „na podstawie” są powszechnie stosowane w dokumentach prawnych, wezwaniach do zapłaty oraz innych pismach procesowych. Jednak ich tłumaczenie na język angielski nastręcza pewnych trudności, ponieważ nie istnieje bezpośredni odpowiednik tych określeń w Legal English.
Mozliwe, że czytając ten wpis myślisz: „Na moje oko to chyba będzie title, nie? Nie!🙂 Próba dosłownego przełożenia prowadzi do błędów znaczeniowych, ponieważ w języku angielskim „title” jest rozumiane w kontekście prawnym jako „tytuł własności” (np. title deed) lub jako określenie nagłówka.
Alternatywne wyrażenia w Legal English
Najlepsze odpowiedniki, które oddają sens wyrażeń takich jak „tytułem” czy „z tytułu”, to:
- arising from sth – wskazuje na źródło obowiązku lub zdarzenia, np. wynikającego z umowy.
- on account of sth – wyrażenie stosowane w celu wskazania podstawy płatności, np. na rachunek umowy.
- under sth – prosty i skuteczny zwrot oznaczający „na podstawie” (np. przepisów prawa lub umowy).
- on the basis of – bardziej formalne wyrażenie, podkreślające podstawę prawną działania.
- by virtue of – stosowane w kontekście wskazania legalności lub władzy wynikającej z określonego dokumentu bądź aktu.
Przykład:
Polski zwrot: „Z tytułu umowy o świadczenie usług…”
Tłumaczenie: „Arising from the service agreement…”
Unikanie dosłownych tłumaczeń:
Słowniki czasami podpowiadają zwrot by way of, ale należy go stosować ostrożnie. W Legal English oznacza on raczej „w drodze”, „poprzez” i jest używany w innych kontekstach, np.:
„By way of regulation” – w drodze rozporządzenia.
„By way of example” – na przykładzie.
Użycie by way of zamiast bardziej precyzyjnych zwrotów, takich jak under czy on account of, może wprowadzać czytelnika w błąd.
Praktyczne zastosowania w tłumaczeniu
W praktyce prawniczej istotne jest precyzyjne dopasowanie zwrotu do kontekstu. Poniżej kilka przykładów:
Wezwanie do zapłaty:
Polski: „Należność z tytułu niewykonania umowy wynosi…”
Angielski: „The amount arising from the non-performance of the agreement is…”
Podstawa prawna w kontrakcie:
Polski: „Na podstawie art. 12 ustawy…”
Angielski: „Under Article 12 of the Act…”
Rozliczenia finansowe
Polski: „Wpłata została dokonana z tytułu faktury nr 123.”
Angielski: „The payment was made on account of invoice no. 123.”
Rekomendacje dla tłumaczy
- Analiza kontekstu – każdorazowo warto zadać sobie pytanie, co dokładnie wyrażenie „z tytułu” lub „na podstawie” oznacza w danym dokumencie.
- Użycie idiomatycznych wyrażeń – tłumaczenie prawnicze wymaga naturalności w brzmieniu. Przykłady, takie jak arising from czy under, są nie tylko poprawne, ale również powszechnie stosowane w języku prawniczym.
- Unikanie kalek językowych – wyrażenia takie jak „title” czy „by way of” powinny być stosowane jedynie w odpowiednich kontekstach, aby uniknąć nieporozumień.