W języku polskim termin „porwanie” wydaje się jednoznaczny, jednak w rzeczywistości prawo polskie stosuje kilka określeń na zbliżone sytuacje, takie jak „uprowadzenie”, „bezprawne pozbawienie wolności”, czy „wzięcie zakładnika”. W systemie common law natomiast funkcjonują precyzyjne terminy, takie jak „kidnapping”, „abduction” i „hijacking”. Jakie są między nimi różnice i czy możemy je jednoznacznie przełożyć na język polski? 
Terminologia w common law
W systemie anglosaskim występują co najmniej trzy odrębne pojęcia dotyczące porwania:
- Kidnapping – odnosi się do uprowadzenia osoby wbrew jej woli, często z zamiarem wymuszenia okupu lub osiągnięcia innej korzyści (np. szantaż, wymuszenie działania na osobie trzeciej). W systemach common law wymaga zazwyczaj przemieszczania ofiary na znaczną odległość.
- Abduction – termin ten odnosi się głównie do uprowadzenia osoby, często bez użycia przemocy. Jest często stosowany w kontekście uprowadzenia dzieci przez rodzica bez zgody drugiego opiekuna prawnego.
- Hijacking – zazwyczaj oznacza przejęcie kontroli nad pojazdem (np. samolotem, autobusem, statkiem) i może obejmować sytuacje, w których pasażerowie są przetrzymywani jako zakładnicy.
Brak jednolitości w polskim prawie
Polski Kodeks Karny nie posługuje się jednym, spójnym określeniem, ale stosuje kilka terminów zależnie od okoliczności:
- Uprowadzenie – pojawia się np. w kontekście art. 189a KK dotyczącego handlu ludźmi, ale jest używane również w odniesieniu do porwań dzieci (art. 211 KK). Co ważne, samo pojęcie pojawia się natomiast w słowniczku kodeksowym, czyli w art. 115 KK w § 22.
- Porwanie – bardziej potoczny termin, często stosowany wymiennie z „uprowadzeniem”, lecz nie występuje bezpośrednio w kodeksie karnym.
- Bezprawne pozbawienie wolności (art. 189 KK) – szersza kategoria, która obejmuje nie tylko uprowadzenie, ale również sytuacje, gdy ofiara jest przetrzymywana wbrew swojej woli, np. zamknięcie w pomieszczeniu, ale również sytuacje, w których ofiara jest po prostu zmuszana do spędzania czasu wspólnie z oprawcą (np. podczas jazdy autem).
- Wzięcie zakładnika (art. 252 KK) – dotyczy sytuacji, w której sprawca grozi uśmierceniem, okaleczeniem lub dalszym przetrzymywaniem ofiary, aby zmusić osobę trzecią do określonego działania.
- Piractwo (art. 166 KK) – dotyczy przejęcia kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym albo nad publicznym środkiem transportu lądowego, czyli możemy to rozumieć jako niejako “uprowadzenie statku”
.
Tłumaczenie na angielski
- Abduction (uprowadzenie) – as a measure of committing human trafficking regulated in Article 115 § 22 and 189a of Polish Criminal Code.
- Kidnapping (porwanie) – does not appear in Polish Criminal Code per se but it is generally correlated with the term regulated in Article 211 – abduction or detention of a minor under the age of 15.
- Unlawful deprivation of liberty (bezprawne pozbawienie wolności) – explicitly regulated in Article 189 of Polish Criminal Code.
- Taking a hostage (wzięcie zakładnika) – explicitly regulated in Article 252 of Polish Criminal Code.
- Piracy (piractwo) – explicitly regulated in Article 166 of Polish Criminal Code.
Analiza problemu
W polskim systemie prawnym brakuje precyzyjnego rozróżnienia między różnego rodzaju porwaniami, co może prowadzić do problemów interpretacyjnych. Na przykład uprowadzenie dziecka przez jednego z rodziców może być określane jako „uprowadzenie” lub „porwanie”, ale niekoniecznie podpada pod przepis o „wzięciu zakładnika”.
Z kolei w systemie common law, precyzyjne określenia pozwalają na lepsze dopasowanie terminologii do konkretnej sytuacji. Kidnapping to nie to samo co abduction, a hijacking dotyczy zupełnie innej kategorii przestępstw!
Wnioski
Porównując polski i anglosaski system prawny, widać wyraźne różnice w terminologii dotyczącej porwania. W języku angielskim stosuje się bardziej precyzyjne określenia, co ułatwia klasyfikację czynów i ich skutków prawnych. W polskim systemie stosujemy wymiennie niektóre pojęcia, co nie daje nam możliwości jednoznacznego przełożenia ich z języka angielskiego. Polski ustawodawca mógłby rozważyć większą jednoznaczność w nazewnictwie, by uniknąć niepotrzebnych wątpliwości interpretacyjnych.
Czy już wiesz zatem, jak przetłumaczyć „porwanie” w kontekście prawnym?
Zależy to od sytuacji!
Dlatego warto znać powyższe subtelne różnice, zwłaszcza w kontekście tłumaczenia dokumentów prawniczych czy interpretacji przepisów prawa międzynarodowego.
J.K.